Interview met Kurt Vandenberghe
Op 16 maart 2024 publiceerde De Standaard een interview1 van Lieven Sioen en Korneel Delbeke met Kurt Vandenberghe, Directeur-Generaal van het Directoraat-Generaal Klimaatactie2 (DG CLIMA) van de Europese Commissie.
Thema’s van het interview zijn de ambities van de EU in het licht van de concrete realiteit van de versnellende wereld met o.a. de positionering van de VS t.o.v. China, boerenbetogingen, oorlog in Oekraïne.
Hierna enkele bedenkingen bij dit interview.
Kernideeën
The past is now useless
Een slogan van de Canadese auteur en beeldende kunstenaar Douglas Coupland (1961), verlucht het verder sobere bureau van Kurt Vandenberghe. Klopt die slogan? Moeten we niet nadenken over hoe we tot de situatie van vandaag gekomen zijn waarin we nood hebben aan een Directeur-Generaal die zich bezighoudt met klimaatopwarming? Lisa Doeland van de Radboud Universiteit in Nijmegen overtuigt ons van het tegendeel in “Apocalypsofie”3. Nadenken over wat we leren van de verschillende processen die leiden tot een wereld waarin biodiversiteit uitsterft en biomassa daalt, waarin “novel entities” zich opstapelen in natuur, grondwater en oceanen en waarin klimaatopwarming de leefomgeving zichtbaar en voelbaar aantasten. Leer concreet om te gaan met deze nieuwe omstandigheden en om foute beslissingen uit het verleden niet te herhalen.
De Green Deal
De Green Deal zou een motor moeten zijn voor de Europese industrie. Ook in tijden van oorlog, de Inflation Reduction Act (IRA) in de VS, Chinese subsidies aan kritische industrieën en allerlei “beperkende maatregelen” rond stikstof in de Lage Landen. We spreken graag over “Creative Disruption” maar niet als onze automobielindustrie in het gedrang komt. Dan deinzen we terug. Ook al worden er typisch Europese spelletjes gespeeld. De Franse automobielindustrie heeft minder last van de Chinese concurrentie (kleine auto’s en geen markt in China) dan de Duitse (dure auto’s en een productie en verkoop in China). Dus dringt Frankijk aan op invoertaksen op Elektrische Voertuigen en Duitsland niet. België, Frankrijk en Duitsland schieten onder elkaars duiven met subsidies om ArcelorMittal te verleiden een hoogoven om te schakelen op Waterstof in Gent, Duinkerke of Bremen. Welke koers moet Europa m.b.v. belastinggeld uitzetten om ervoor te zorgen dat innovatie en productie hier blijven in geselecteerde groene spitsdomeinen?
Kader
De EU moet een financieel, wettelijke en infrastructureel kader creëren waardoor nieuwe technologieën en bedrijven kunnen gedijen en verouderde vervangen worden. Discussies over het tempo van verandering, markten die gaan stokken of openbloeien, het aandeel van windmolens, zonnepanelen en kernenergie in de energiemix of landbouwtechnieken die overleven moeten we overlaten aan de markt, niet aan technocraten. Als de EU vooruitstrevende economieën moet stimuleren dan moet, volgens Kurt Vandenberghe, worden gefocust op méér uit grondstoffen halen en een circulaire economie. Bedenk hierbij dat Europa over niet zoveel grondstoffen beschikt en dat wereldwijd China en de VS al strategische posities hebben ingenomen. De wereld botst ook op grenzen als we steeds meer grondstoffen blijven verbruiken om groei te realiseren en steeds meer energie verstoken om grondstoffen te recycleren tot materialen die dalen in gebruikswaarde.
Investeren
Investeren, investeren en nog eens investeren is een leidmotief. Is het geld er of is de Modern Monetary Theory (MMT)4 terug? Dat vraagt ook sturen en reguleren.
Daarbij rijst trouwens de vraag: hoe ziet de politieke omgeving er uit na de verkiezingen? Een grote rechtse fractie in het EU-parlement en een EVP die nu al d’r broek laat zakken voor hen? Op dit moment staan er in kranten iedere dag berichten over toegevingen die gedaan worden aan de betogende boeren, uitstellen van een verbod op pesticiden, het verdagen of vereenvoudigen van maatregelen of het afbouwen van de controles, graan uit Oekraïne (dat trouwens naar Afrika zou moeten gaan maar op de Europese markt “gedumpt” wordt) wordt beperkt en de natuurherstelwet is er na vier aanpassingsrondes en goedkeuring in de parlementaire commissies nog steeds niet door.
We zien de EU veel te veel als een “regelneef” en te weinig als hét internationaal platform waarmee we op wereldniveau iets kunnen betekenen en door een gelijk speelveld te creëren (en ja dat vraagt regels) de interne markt en de internationale handel kan vergroten en transformeren naar vriendelijker omgaan met onze verziekende eco-sferen.
Jouw kans
Op zondag 9 juni krijgen we allemaal de kans om voor onze vertegenwoordigers in het EU parlement te stemmen. Het zijn voor België 21 parlementsleden, waarvan 12 Vlamingen, van de in totaal 705 zetels. Dat lijkt weinig maar Belgen kunnen doorslaggevend zijn in het bepalen van posities bij belangrijke beslissingen. Zowel de afgevaardigde persoon als de deontologische strekking die die nastreeft zijn wel degelijk van belang. Stof genoeg dus om erover na te denken en jouw stem ernstig te nemen.