Auteur: Kim Robertson
Een toekomstroman over hoe de geteisterde samenleving zich in de jaren 2050 verweert tegen de steeds hevigere klimaatopwarming. De samenwerking van een paar supranationale organisaties en de gecombineerde implementatie van veel – nu al gekende – technologieën stabiliseren de klimaatopwarming.
EAN 9789492734235, 2020, Starfish Books
Een roman
Het verhaal van de klimaatverandering dient op veel manieren verteld worden. Dit boek benadert de situatie als een roman, zoek dus geen wetenschappelijke analyses. Het is het verhaal over mensen die sterven in hittegolven, vluchten voor droogte, afpersen, gijzelen, aanslagen plegen op vliegtuigen met bedrijfsleiders, vluchten naar safe-houses, Stockholmsyndroom en opbloeiende liefdes. Tussen die verhaallijnen worden gekende technische oplossingen geïmplementeerd die nu werken omdat landen op meerdere continenten samenwerken onder de druk der omstandigheden.
De verhalen spelen in de jaren na 2050, een niet zo verre toekomst en onmiddellijk na de periode die we nu voor ogen hebben in VN- / COP-studies en EU-maatregelen. Op dat moment is de wereld voor velen een heel onveilige plek geworden. De wereld die we mogen verwachten als we verder gaan zoals we vandaag bezig zijn.
Hoofd- en nevenlijnen
Hoofdpersonage Mary is Ierse en leidt in Zürich “The Ministery for the Future”. Deze VN-afdeling coördineert landen om de akkoorden van Parijs uit 2015 te realiseren. Doorheen het verhaal wordt ze ontvoerd, zorgt ze voor haar gijzelnemer, werkt ze vanuit safe-houses en reist ze de wereld rond in zeppelins en zeilschepen. Ze onderhandelt met regeringen en nationale banken en probeert vooral de “Carbon Coin” te introduceren als hoeksteen voor wereldwijde verandering. Rondom haar verdwijnen medewerkers en het wordt in het midden gelaten hoeveel ze afweet van aanslagen op sommige bedrijfsleiders die de koolstofuitstoot niet indijken.
Rond dit hoofdthema zitten aangrijpende verhalen over
- Sterven en overleven in hittegolven. Het openingshoofdstuk over een hittegolf in India waar miljoenen mensen sterven grijpt meteen naar de keel. Mary’s gijzelnemer was een ngo-medewerker die als enige overlevende van deze hittegolf in een stad zelf slachtoffer werd van rooftochten naar airco’s;
- Geo-engineering technieken gebruiken om de temperatuur te laten dalen. Ze bieden wat soelaas maar drijven de spanningen tussen kernmogendheden India en Pakistan op;
- Fundamentalistische groepen uit het erg getroffen India die gewelddadige aanslagen plegen op vliegtuigen en alle deelnemers van de WEF conferentie in Davos gijzelen;
- Vluchtelingen die in Zwitserland een menswaardige opvang krijgen.
We leren onder druk van de omstandigheden
De spanningen tussen continenten, landen en organisaties groeien naar een climax omdat de klimaatopwarming echt ondragelijk is waardoor miljoenen mensen sterven. Verschillende technologieën die we nu al kennen worden onder druk van de omstandigheden op grote schaal geïnstalleerd
- Lange afstand transport gebeurt in zeppelins en zeilschepen ondersteund door zonenergie. Traditioneel vliegen is risicovol door de vele aanslagen;
- Op de polen wordt water van onder de gletsjers opgepompt en over de oppervlakte uitgespoten. Dit vertraagt het smelten, wegglijden en afbreken van de ijsmassa. Aan deze enorme onderneming dragen veel landen bij vanuit hun kennis van ijs breken, pompen installeren of pijpleidingen aanleggen en bedienen;
- Het resultaat van deze acties wordt met een breed scala aan indicatoren opgevolgd. De tijd van BNP groei als enige waardemeter is definitief voorbij;
- Een “half-aarde” politiek zorgt ervoor dat de helft van het aardoppervlak wordt teruggegeven aan de natuur zodat de biodiversiteit weer toeneemt;
- Technische, biologische en sociale maatregelen leiden tot een vorm van “aarde religie” waardoor veel mensen elk hun steentje willen bijdragen en de voortgang jaarlijks vieren.
Kern van de aanpak om alle landen te laten samenwerken is de introductie van
- De “Carbon Coin”. Deze reële munt vergoedt investeringen in minder CO2-uitstoot en is te zien als een veralgemening van het EU emissiehandelssysteem (ETS). De munt wordt na systematische druk op nationale banken stap voor stap ingevoerd. Merkwaardig is dat de eerste landen die de voordelen ervan inzien Saoedi-Arabië en de VAE zijn;
- De “blockchain techniek” die alle financiële transities tussen partijen traceerbaar maakt. Hierdoor kunnen bedrijven en landen geld niet meer op illegale manier inzetten voor grondstoffen en wapens.
Na jarenlang inwerken van beide technieken ontstaat in dramatische omstandigheden een sfeer van vertrouwen en samenwerken die nodig is om het klimaat te stabiliseren.
Op het einde van het boek gaat Mary in pensioen en besluit om in Zürich te blijven wonen. Op dat ogenblijk is de CO2-concentratie een paar jaar gestabiliseerd en begint die te dalen na een piek van 480 ppm. (ter info, vandaag is die aarde 422 ppm)
Beschouwingen
Allereerst is het een roman die heel realistisch overkomt. De beschrijving van de gewoontes, steden en landschappen van Zwitserland toont dat de auteur deze zelf goed kent. We ervaren alle hoeken van Zürich alsof we er zelf zijn. We beleven de lokale feesten als carnaval en het binnenhalen van het vee. Als Mary ’s nachts langs bergpaden op weg gaat naar een safe-house of naar de bunkers van het Zwitserse leger zijn we er bij.
Dat maakt de weergave van de gevolgen van klimaatopwarming tastbaar.
De verschillende lijnen van het verhaal worden beschreven vanuit het standpunt van de personages alsof je er zelf naast staat. Nu eens in het over overbevolkte en veel te warme meer in India, dan weer op een overvolle trein tussen de vluchtelingen of aanschuivend in de wachtrij voor voedsel. We lezen de notulen van de VN-vergaderingen en voelen de spanning in de onderhandelingen met de directeurs van de nationale banken. We zitten aan boord dan zeilschepen en vliegen aan boord van een zeppelin over corridors met trekkend wild.
Het is wel duidelijk een toekomstroman. Geschreven in 2020 geeft de auteur een prominente rol aan Rusland. Een scenario dat op vandaag minder evident lijkt na de inval in Oekraïne en de isolatie van Rusland. Maar gans de roman gaat over evolutie onder druk van klimaat, gemeten aan de ppm CO2.
Niemand, ook de auteur niet, kan voorspellen hoe de toekomst er echt uit zal zien als de druk verder toeneemt. Hier is de verbeelding aan de macht. Het is de verdienste van de auteur dat die wereld beklijft en als reëel aanvoelt.
De verbeteringen aan het klimaat komen van het écht toepassen van oplossingen die we vandaag kennen. Daarbij kunnen we denken aan concepten die nu voorkomen in de EU “Green Deal” of “Fit for 55 in 2030” die steeds weer uitgehold worden. Pas na veel onderhandelingen worden die schoorvoetend goedgekeurd. Zoals bijv. de afgezwakte “Natuurherstelwet” die met een krappe meerderheid werd goedgekeurd op 17 juni jl. Het echte nieuwe ligt erin dat alle landen eindelijk samenwerken om die te implementeren. De druk van de klimaatverandering op vandaag is bijlange nog niet zo hoog als de roman die schetst.
