Waarom een EU Taxonomie?
In juli 2021 publiceerde de EU Commissie haar eerste plannen om tegen 2050 koolstofneutraal te zijn. Dit plan kreeg de naam “Fit for 55” omdat de doelstelling is boeikasgassen met 55% terug te dringen tegen 2030. Als de EU in het kader van “Fit for 55” geld ter beschikking stelt aan projecten die duurzame technieken ontwikkelen dan moet het begrip “duurzaam” goed gedefinieerd zijn. Daarom stelt de EU nu een lijst voor met technologieën die volgens haar “duurzaam” zijn. De zgn. “EU Taxonomie”.
De weg van de minste weerstand
Om deze taxonomie is er de laatste tien maanden nogal wat te doen geweest. Direct na de publicatie van een eerste versie van de Taxonomy Regulation Act gingen de poppetjes al aan het dansen. Dat steenkool niet op deze lijst staat is evident, maar wat kunnen landen als Polen, die van steenkool moeten afkicken, doen? Bij de productie van elektriciteit met kernenergie komt helemaal geen CO2 vrij. Schoner kan niet vindt Frankrijk dat er voor 70% afhankelijk van is, maar Oostenrijk en Duitsland zijn net uit die kernenergie gestapt. Nederland en Spanje zijn dan weer grote tegenstander van gas. Zij willen in eigen land niet het verwijt krijgen dat ze grote kosten doen of risico’s nemen om uit een “duurzame” energie te stappen.
Gevolg: een intense periode van gelobby op het hoogste niveau van de EU-Commissie met een compromis dat er op het eerste zicht geen is. Op 2 februari 2022 werden gas en kernenergie aan de lijst toegevoegd!
De commissie verdedigt haar beslissing voor gas met het argument dat als bijv. Polen van steenkool op aardgas overschakelt er al een grote stap vooruit gezet is. Slagen we er daarnaast in om kernenergie op te wekken in kleinere reactoren die minder en lager radioactief afval produceren, leveren we ook een flinke bijdragen tot CO2-neutraliteit. De EU geeft ook strikte richtlijnen mee over openheid i.v.m. deze technologieën. Voor kernenergie gaat dat – naast in de tijd beperken van de oude technologieën – over rapporteren van vorderingen, gebruiken van de nieuwste technieken en brandstof en het veilig opslaan van kernafval. Gascentrales vervangen oude steenkoolcentrales en voldoen aan de nieuwste vormen van efficiëntie, beperking van uitstoot en opvang van CO2.
Deze Taxonomie lijst is belangrijk omdat overheden en grote (financiële) bedrijven die gebruiken als een standaard om hun duurzame investeringen te rapporteren en te rechtvaardigen.
Het is duidelijk dat de politiek de weg van de minste weerstand kiest. De doelstellingen blijven om tegen 2030 de uitstoot van broeikasgassen te reduceren met 55%, maar de weg ernaar toe moet niet te hard zijn. De Europese leiders, met U. von der Leyen en F. Timmermans voorop, spreken van een “Realpolitik”. Actiegroepen als BEUC (de Europese Consumentenbond) en Cesp (een denktank over de EU) spreken van “greenwashing”. Het is trouwens zeer de vraag of de EU hiermee niet zelf het belang van deze taxonomie onderuit haalt: het is een richtlijn voor wat je duurzaam kan noemen, zonder verplichting om enkel in duurzaamheid te investeren.
Wat nu?
De lidstaten zijn diep verdeeld over dit onderwerp. Duitsland en Oostenrijk stappen hoogst waarschijnlijk naar het Europese Hof van Justitie. Het Europese Parlement denkt aan juridische stappen om deze “Historische Vergissing” aan te klagen. Wordt dus vervolgd.
België ruilt na veel dralen nu “duurzame” kernenergie, die geen CO2 produceert maar wel kernafval, in voor “duurzaam” aardgas dat wel CO2 produceert.
Alle IPCC verslagen melden dat dit decennium kritisch is om trends in klimaatopwarming om te buigen. Blijkbaar hebben de Europese leiders en hun partijen heel veel dure woorden over voor hun “Fit for 55” plan maar zijn ze heel pragmatisch in de implementatie ervan. Opvolgen dus en evalueren bij de volgende Europese verkiezingen in 2024. Ik ga ervan uit dat klimaatverandering en klimaatbeheersing dan een eminent thema wordt. Ja toch?
