Klimaat kapitalisme

Kapitalisme creëert ruimte voor de ontwikkeling van nieuwe technologieën en wetgeving. Het zet de deur open voor transformatie van internationale organisaties, mobiliseert het privé kapitaal van miljonairs en stimuleert bevlogen CEO’s. Alle hoofdstukken zijn stuk voor stuk vlot vertelde relazen van wat gedurende de laatste decennia heeft gewerkt.

Het boek vertelt verhalen over onder andere

• De Chinees Wang Gang. Die wordt tijdens de Culturele Revolutie met zijn ouders verbannen naar het platteland en studeert, na rehabilitatie, mechanica in Duitsland. Nadat hij zich heeft opgewerkt in de ontwerpafdeling van Audi richt hij Audi op in China. Omdat hij voorziet dat eenzelfde aantal verbrandingsmotoren als hier in het westen veel pollutie zal veroorzaken in Chinese steden adviseert hij de overheid om de technologie van verbrandingsmotoren over te slaan en elektrische voertuigen te produceren. De rest is geschiedenis. Vandaag houdt W. Gang zich bezig met de volgende slag: batterijen die toelaten grote hoeveelheden elektriciteit op te slaan binnen een elektrisch netwerk;
• Fatih Birol. De Turkse econoom leidt sinds 2015 het International Energy Agency (IEA) en bouwde dit uit tot dé autoriteit om energiestromen tussen leden van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) te beheren. Met zijn jaarlijkse “World Energy Outlook” volgt de IAE de transitie naar duurzame energie op de voet en stuurt die tegelijk ook aan;
• Paul Polman, de Nederlander die tussen 2009 en 2019 CEO van Unilever was. Hij slaagde er in het bedrijf te herstructureren, de producten ecologisch te maken, de emissies te drukken en de aandelen in waarde te laten stijgen. Tussendoor sloeg hij het vijandig bod af van durfkapitaal 3G en Warren Buffet om Unilever bij Kraft Heinz in te lijven;
• Bill Gates, oprichter van Microsoft, die groots inzet op hernieuwbare energie en langetermijnprojecten. Daartoe horen staal en cement CO₂-neutraal maken en nieuwe vormen van betaalbare en modulaire kernenergie ontwikkelen.  Die zijn – met aanvaardbare afval risico’s – inzetbaar in combinatie met duurzame maar schommelende zonne- en windenergie;
• Bryony Worthington, een Britse milieuactiviste, die in het VK, met een meerderheid in alle partijen, een “Climate Change Act” laat goedkeuren. Daardoor staat het VK nog altijd vooraan in de lijst van landen die zich engageren om tegen 2050 boeikasgas-neutraal te zijn. Op 30 september van dit jaar sloot daar de laatste kolencentrale, die van Ratcliffe-on-Soar in de Midlands.

Naast personen komen ook bedrijven aan bod zoals

• Het Deense staatsenergiebedrijf Danish Oil and Natural Gas transformeert tot Ørsted, een bedrijf dat energieparken op zee exploiteert;
• Het Noorse Equinor (het vroegere StatOil) vangt koolstof op en dumpt die in lege olieputten, het “Carbon Capture and Storage” proces (CCS);
• Het Texaanse Oxy bouwt nu een eerste installatie om CO₂ uit de lucht te halen en in lege olieputten te dumpen, het Carbon Air Capture proces.

Deze verhalen illustreren een rode draad

• Alle evoluties gebeurden volgens een reeks van stappen. Achteraf is het gemakkelijk te stellen dat er een “strategie” achter zat, maar dat is niet zo;
• In de jaren 1973 – 1975 startten veel initiatieven. Toen beperkte de OPEC – Oil Producing and Exporting Countries – onder leiding van Iran de olie uitvoer aan landen die Israël in de oorlog steunden. In die periode van autoloze zondagen in Europa steeg de prijs van olie zo sterk dat bedrijven op zoek gingen naar alternatieve inkomsten. Exxon investeerde in zonnepanelen en batterijen voor auto’s. General Motors bracht in Californië een eerste Elektrisch Voertuig op de markt. Maar eenmaal de olieprijzen daalden en stabiliseerden werden die ontwikkelingen prompt gestopt. GM kocht zelfs zijn modellen terug en vernietigde die.

De auteur ziet dan ook een belangrijke rol voor een beheersbare hoge prijs voor uitstoot van broeikasgassen. Goede voorbeelden zijn het “Emissiehandelssysteem” (ETS) van de EU, het “Carbon Cap and Trade” systeem in Californië en het “Emission Trade Scheme” in het VK. Hierdoor wordt een prijs voor broeikasgasuitstoot betaald en kan de kost voor die uitstoot systematisch opgedreven worden. De industrie en landbouw passen zich stapsgewijs aan door de uitstoot van broeikasgassen te reduceren en uiteindelijk te elimineren tegen 2050. Een voorbeeld van hoe je kapitalisme in het voordeel van klimaatbeheersing laat werken. Maar de auteur geeft ook toe dat de tijd dringt.

Aan het slot van het boek geeft de schrijver ook aan dat een aantal domeinen niet aan bod komen zoals waterstof, kunstvlees of het opvangen van methaan.