Geopolitiek
Er is al lang een geopolitieke strijd bezig voor het overwicht in IT land. Wij kennen Google, Facebook en Amazon maar in China wordt al langer gewerkt met WeChat van Tencent en Alibaba. Dat tegenwoordig het Chinese TikTok bij ons in het verdomhoekje zit is omdat overheden met de spieren rollen.
Maar hoe zit dat in AI-land?
De meest recente ontwikkeling rond ChatGPT van OpenAI is ontnuchterend. Veel zogenaamd nieuwe functies zijn al beschikbaar in Microsofts zoekmachine Bing en worden straks als Microsoft Copilot aangeboden in de Office 365 omgeving. Daarnaast worden meer en meer kritische opmerkingen geplaatst bij de inhoud die deze technologie produceert en de manier waarop die omgaat met bvb. auteursrechten.
Race om de eerste te zijn
In de “westerse” landen zijn de posities voor de klassieke systemen ingenomen door Google (zoekmachine), META (communicatie met Facebook, Instagram en Whatsapp), Amazon (e-commerce en Cloud AWS) en Microsoft (office en Cloud Azure). In Benelux maakt bol.com dan wel nog steeds een vuist naar Amazon, maar dat is een gevecht in een nichemarkt. Geen onbelangrijk detail: beide systemen zijn gebouwd met Opensourcesoftware1.
In november van 2022 kwam AI in een stroomversnelling. Toen kondigde OpenAI zijn ChatGPT aan met GPT-3 als Natuurlijke Taal Transformator (NTT). Door een GPT-4 variant aan te bieden in zoekmachine Bing steekt Microsoft Google naar de kroon. Meer over het eerder stuntelige antwoord dat Alfabet / Google gaf met Bard lees je in een eerder blogbericht.
Laat Europa zich in dit verhaal opnieuw de kaas van het brood eten zoals bij de klassieke platformen?
Hierbij een beperkt overzicht van drie interessante systemen met Europese verankering
Hugging Face – The AI community building the future.
- Hugging Face is in 2016 opgericht door drie Fransen in New York om daar geld op te halen. Hun grootste kantoor bevindt zich in Parijs;
- Alles is ontwikkeld in Opensource, veel consequenter dan OpenAI voor GPT;
- Hun kernproduct is BLOOM2. 1000 AI Specialisten werken mee aan hun kernproduct BLOOM2. Hiermee biedt Hugging Face een NTT alternatief voor OpenAI ’s GTP-3;
- In februari 2023 kondigden ze aan hun producten te optimaliseren in partnerschap met Amazon Web Services (AWS), te vergelijken met samenwerking OpenAI en Microsoft;
Eleuther AI
- EleutherAI is in 2022 opgericht als onderzoeklabo voor AI met de expliciete bedoeling een Opensource competitief alternatief platform aan te bieden en ervoor te zorgen dat de beslissingen rond AI niet in een beperkt aantal handen genomen worden;
- Zij bieden GPT-J (versie 6B) aan, een vrij beschikbare Opensource variant van GPT-3;
Aleph-Alpha
- Aleph Alpha bestaat sinds 2019 en is gevestigd in Heidelberg, Duitsland. Hun doel is open applicatie interfaces aan te beiden voor een NTT model binnen EU richtlijnen zoals vb. GDPR;
- Luminous is hun interactieve translator die de content voortdurend aanpast aan wat er op het internet verschijnt. Luminous is 100% geïnstalleerd op Aleph-Alpha infrastructuur en kan geïnstalleerd worden op de infrastructuur van klanten.
Dit korte overzicht leert dat Europese initiatieven veel meer op Opensource software steunen dan OpenAI, terwijl OpenAI juist die naam koos om bij Opensourcesoftware te blijven. Onder invloed van Microsoft week het van die strategie af.
Het overzicht illustreert ook dat alle bedrijven op zoek zijn naar verdienmodellen. Op dit ogenblik worden NTT’s aangeboden om ingebouwd te worden in andere toepassingen maar ze staan niet op zichzelf als AI tool voor de modale gebruiker.
Dat je al meer gehoord hebt over ChatGPT dan over de andere tools ligt niet aan het feit dat deze bedrijven jonger zijn of ChatGPT zoveel beter is maar wel aan OpenAI’s PR-machine en bijhorende fondsen. Naar goede Silicon Valley traditie beschikt OpenAI over een royaal kapitaal dat ze ook aan PR besteden. Europese bedrijven besteden alles wat ze kunnen samen harken aan productontwikkeling.
Onbekenden
META, de eigenaar van Facebook, zit blijkbaar zo diep in de ontwikkelingen van basistools voor “The Metaverse” dat het de timing voor het in de markt zetten van nieuwe AI-versies niet zag aankomen. Zij concentreren zich op een combinatie van AI, Virtual / Augmented Reality, Blockchain en 5G en hebben niet zomaar een alternatief klaar om nu in de markt te zetten3.
Amazon ontwikkelt veel AI -tools om zijn eigen websites, Alexia en zelfs fysieke winkels aan te sturen, maar lijkt niet geneigd om AI als aparte omgeving aan te bieden4.
En China? In China zijn de bij ons bekende bedrijven als Alibaba (e-commerce) en ByteDance (een twaalftal producten waaronder TikTok) al langer met AI bezig binnen hun producten en services. Maar de overheid ambieert tegen 2030 de leidende positie op de AI markt en investeert in AI voor gezondheid, bedrijfsbeheer, productie en logistiek5. Deze markten zijn belangrijk voor de enorme eigen bevolking en de efficiëntie in de “fabriek voor de wereld” die China wil blijven. China wil dit realiseren door sterk in te zetten op data verzameling (hoeveelheid, kwaliteit, standaardisatie), hoog opgeleide mensen (uit eigen land en van elders in de wereld), eigen ontwikkelde technologie, regulering om AI technieken makkelijker te introduceren en aanvaardbaar te maken voor de bevolking en ten slotte samenwerking over alle sectoren heen.
Conclusie
AI zit in een stroomversnelling, maar ook niet meer dan dat. De posities in de markt zijn nog niet ingenomen, er zijn hooguit tijdelijke veldslagen gestreden. Daarin vecht Europa nog niet mee in de grote oorlog, maar er zijn tekenen dat we de juiste wapens aan het voorbereiden zijn om mee te doen.
Het is ook zaak even stil te staan bij hoe deze technologische evolutie nu en later onze samenleving beïnvloedt. Debatten in de media vestigen er vandaag al de aandacht op dat we op een hellend vlak zitten. We aanvaarden te gemakkelijk dat besluitvorming wordt overgelaten aan systemen in plaats van mensen van vlees en bloed. Met mensen kan je in debat, maar met systemen? En wat met systemen waarvan de ontwikkelaars zelf niet kunnen volgen hoe ze uit data hun modellen en besluiten opbouwen?
Ondertussen zullen andere hypes de huidige AI-hype overspoelen en de aandacht van Mainstream Media trekken.
1 Opensourcesoftware is computerprogrammatuur waarvan de gebruiker de licentie heeft om de broncode te bestuderen, aan te passen, te verbeteren, te verspreiden of te verkopen (wikipedia).
2 BigScience Large Open-science Open-access Multilingual Language Model
3 Meta describes how AI will unlock the metaverse | VentureBeat
4 https://bernardmarr.com/how-amazon-uses-artificial-intelligence-the-flywheel-approach/
5 https://www.mckinsey.com/capabilities/quantumblack/our-insights/the-next-frontier-for-ai-in-china-could-add-600-billion-to-its-economy#/