Rol van goede grond
Gezonde bodems bevatten aan de oppervlakte heel veel levende organismes. Een handvol goede aarde kan tot tien miljard specimen bevatten in vijftienduizend soorten. Deze specimen verluchten de bodem en filteren het water. Bacteriën zorgen voor de voedingswaarde van de planten en breken afgestorven planten af.
Dit bodemnetwerk – waar we 95% van ons voedsel uithalen – staat zwaar onder druk!
Eén miljard ton per jaar in Europa alleen al
Deze vruchtbare laag dreigt te verpulveren en te verdwijnen. Niet alleen doordat ze wordt weggespoeld door regenwater of wegwaait, maar ook door aarde om te woelen bij ploegen, te vertrappelen door vee en te overbemesten, vooral met stikstof. Wereldwijd wordt geschat dat één derde van de bodem beschadigd is en in Europa loopt dat op tot 70%! Jaarlijks verdwijnt hier één miljard ton aan vruchtbare aarde. En het fenomeen versnelt! Tussen 2008 en 2017 steeg de gevoeligheid aan woestijnvorming in Zuid-Europa met 10.5%. Normaal neemt grond dubbel zoveel CO2 op als de atmosfeer. Maar in Europa gaat deze opslagcapaciteit zodanig achteruit dat de bodem CO2 afgeeft.
Tegen 2050 zal 90% van de bodem op aarde ongeschikt zijn voor landbouw – VN
Hoog tijd dat we dit fenomeen ernstig nemen en meegaan in voorstellen als die van de EU in “The Green Deal” en “Bodemstrategie voor 2030”. Landen als Ethiopië leren ons dat door anders te werken en andere producten te kweken we het tij kunnen keren. Alleen moeten we planmatig werken met nieuwe technologieën en boeren helpen tijdens de transitie.
“Wereld Bodem Dag” van de VN
In 1972 gaf het verslag “Limits to Growth” aan de Club van Rome al aan dat er tussen 2050 en 2060 een eerste groot gebrek aan grondstoffen zou ontstaan als we gewoon zouden doorgaan als toen. De update “Earth4All” uit 2022 leert dat we nog steeds op de “business as usual” curve zitten. Momenteel hebben 2 miljard mensen enkel toegang tot voedsel met een te lage voedingswaarde.
Een mogelijke manier om minder grond voor landbouw te gebruiken is eiwitten direct uit planten halen en niet via de omweg van vlees en zuivel. In Leuven doet brouwerij AB InBev labotesten om eiwitten met gist aan te maken uit planten. Momenteel wordt deze methode opgeschaald naar industriële hoeveelheden.
Op 5 december roept de VN op tot actie onder het motto “Soils, Where Food Begins”!
Referenties
Europa wordt een woestijn: ‘Ons hele landbouwsysteem moet onder de loep’ (knack.be)
Soils for nutrition: state of the art (fao.org)
Soil carbon — European Environment Agency (europa.eu)
Bodemstrategie voor 2030 (europa.eu)
Elke 5 seconden verdwijnt een voetbalveld topbodem (knack.be)
https://op.europa.eu/webpub/eca/special-reports/desertification-33-2018/nl/